قرار کارشناسی دادگاه چیست؟
قرار به معنای تصمیم قضایی است که میتواند مانند قرار کارشناسی در جهت تکمیل پرونده یا مانند قرار منع تعقیب برای پایان دادن به آن، از سوی مقام قضایی مورد استفاده قرار گیرد.
قرار کارشناسی دادگاه در اصل به معنای سپردن کار به کاردان آن میباشد. قاضی میتواند در خصوص مسائلی که فنی بوده و نیاز به دانش خاصی دارد، با صدور قرار کارشناسی نظر متخصصین آن حوزه را جویا شود.
برای مثال میتواند بررسی فنی یک پرونده جرایم پزشکی را به کارشناسانی که در زمینه پزشکی دارای تخصص هستند ارجاع داده و نظر آنها را بداند. اختیار صدور این قرار از سوی مقام قضایی در ماده ۲۵۷ قانون آئین دادرسی مدنی پیش بینی شده است.
تعیین کارشناس چگونه صورت میگیرد؟
تعیین کارشناس بر عهده قاضی دادگاه میباشد و هیچ یک از طرفین نمیتوانند در تعیین آن دخالتی داشته باشند. بر اساس ماده ۲۵۸ قانون آئین دادرسی مدنی کارشناس دادگاه به صورت زیر انتخاب خواهد شد.
“دادگاه باید کارشناس مورد وثوق را از بین کسانی که دارای صلاحیت در رشته مربوط به موضوع است انتخاب نماید و در صورت تعدد آن ها، به قید قرعه انتخاب میشود. در صورت لزوم تعدد کارشناسان، تعداد کارشناسان باید فرد باشد تا در صورت اختلاف نظر، نظر اکثریت ملاک عمل قرار گیرد.”
البته توجه داشته باشید زمانی نظر اکثریت ملاک عمل قرار خواهد گرفت که کارشناسان از نظر تخصص هم سطح باشند.
قرار کارشناسی در چه مواردی صادر میشود؟
تعیین موضوع قرار کارشناسی بر عهده قاضی پرونده میباشد. زیرا این مقام قضایی هست که از کارشناسان درخواست اظهار نظر تخصصی میکند. بنابراین نمتوان به صورت موردی به تعداد مشخصی از مسائل اشاره کرد که قاضی در آن خصوص نظر کارشناسی را میخواهد.
اما همانطور که قانونگذار در ماده ۲۵۷ قانون آئین دادرسی اشاره کرده است، قاضی میتواند شخصا یا به درخواست یکی از طرفین دعوا، موضوع را به کارشناسی ارجاع دهد. بنابراین اگر در دعوای پیش روی خود، احساس میکنید که نظر کارشناسی موافق با ادعای شما بوده و برای تصمیم گیری مقام قضایی موثر باشد، در هنگام تنظیم لایحه دفاعیه خود ارجاع موضوع به کارشناسی را از دادگاه بخواهید.
اعتراض به نظر کارشناسی
به محض اینکه مقام قضایی نظر کارشناس را دریافت نماید، ابلاغیه ای برای طرفین ارسال میشود مبنی بر اینکه کارشناس مربوطه نظر خود را در خصوص موضوع اعلام کرده است.
به دلیل کاهش احتمال تبانی در این نظریه، از سوی قانونگذار امکان اعتراض به نظر کارشناس دادگاه وجود خواهد داشت. بنابراین طرفین دعوا اگر اعتراضی نسبت به نظر کارشناسی داشته باشند، میتوانند در مهلت مقرر قانونی اعتراض خود را اعلام نماید و در صورت گذشتن مهلت قانونی، اعتراضی از سوی ایشان پذیرفته نخواهد شد.
در صورتی که اعتراضی نسبت به نظر کارشناس صورت گیرد، به هیئت های کارشناسی با تعداد بالاتر ارجاع میشود. برای مثال اگر نسبت به نظر هیئت کارشناسی سه نفره اعتراض داشته باشید، موضوع به هیئت پنج یا هفت نفره ارجاع خواهد شد.
قرار کارشناسی دادگاه چیست
نکات کاربردی حقوقی در خصوص قرار کارشناسی دادگاه
صدور قرار کارشناسی از سوی مقام قضایی هم ممکن است در دعاوی کیفری و هم حقوقی انجام گیرد. بنابراین هیچ محدودیتی برای افراد در زمینه درخواست آن وجود نخواهد داشت و هر زمان که نیاز باشد میتوانند از آن به عنوان ابزاری برای رسیدن به نتیجه مطلوب استفاده کنند.
توجه داشته باشید که برای ارجاع موضوع به کارشناسی از سوی دادگاه اختیاری بوده و هیچگونه اجباری وجود نخواهد داشت. البته معمولا در صورت درخواست طرفین دعوا این اقدام از سوی قاضی انجام خواهد شد
برای اظهارنظر کارشناس دادگاه مهلت مشخص میکند که در هنگام صدور این قرار مهلت را نیز اعلام خواهد کرد. البته این مهلت بیان شده امکان تمدید آن نیز وجود خواهد داشت.
پرداخت هزینه کارشناسی بر عهده کیست؟
از مسائل بسیار مهمی که در خصوص قرار کارشناسی دادگاه وجود دارد پرداخت هزینه کارشناسی میباشد. این مسئله در پرونده ها و موضوعاتی که هزینه کارشناسی در آنها بسیار زیاد است بیشتر حائز اهمیت میباشد.
بر اساس ماده ۲۵۹ قانون آئین دادرسی مدنی پرداخت هزینه کارشناسی بر عهده متقاضی آن میباشد و باید این هزینه را ظرف مدت یک هفته پرداخت نماید. حال سؤالی که از وکلای حقوقی پرسیده میشود این است که در صورتی که خود قاضی موضوع را به کارشناس ارجاع دهد، پرداخت هزینه بر عهده چه کسی خواهد بود؟
پاسخ به این سوال در ادامه ماده فوق الذکر بیان شده است. هر گاه دادگاه تشخیص به ارجاع موضوع به کارشناسی نماید، پرداخت هزینه در مرحله بدوی با خواهان و در مرحله تجدیدنظرخواهی بر عهده تجدیدنظر خواه میباشد.